Autorzy dokumentu podkreślili, że zabezpieczenie zapotrzebowania na ciepło stanowi jeden z elementów wzmacniania bezpieczeństwa energetycznego naszego kraju. Jest to obszar niezwykle istotny, gdyż „ponad 80% zużywanej energii pierwotnej przeznaczanych jest na ogrzanie pomieszczeń i wody (…)”. Jednym z wyzwań, o których wyraźnie wspomina projekt PEP2040 jest niewystarczające pokrycie potrzeb cieplnych, który generuje zjawisko – określane przez ekspertów – mianem ubóstwa energetycznego.
Produkcja ciepła ma znaczenie również ze względu na fakt, że o ile w energetyce zawodowej i przemysłowej dotrzymywane są restrykcyjne normy dotyczące emisji, o tyle w gospodarstwach domowych spotykamy się jedynie z zakazem spalania odpadów. Rozwój kogeneracji i inwestycje w ciepłownictwie mogą ułatwić redukcję zanieczyszczeń generowanych przez indywidualnych producentów ciepła. Eksperci są zgodni, że inwestycje w tym zakresie będą na przestrzeni lat dużo niższe niż koszty zdrowotne i społeczne, jak również klimatyczne i ekologiczne, jeżeli chodzi o negatywne skutki stosowania przestarzałych technologii w gospodarstwach domowych.
„Polityka energetyczna Polski do 2040 r.” zakłada dalsze inwestycje w zakresie rozwoju ciepłownictwa systemowego i kontynuowanie projektów, które już zrealizowano w obszarze efektywności energetycznej wytwarzania i dostarczania ciepła oraz ograniczenia wpływu tych procesów na środowisko.
Zwrócono również uwagę na rolę samorządów w realizacji założeń PEP2040. W ich opinii konieczne jest zwiększenie aktywizacji gmin, powiatów oraz województw do planowania energetycznego. Tutaj swoją rolę dostrzega również Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych, które poprzez podejmowane inicjatywy stara się promować kogenerację i wskazywać na konieczność modernizacji instalacji i inwestycji technologicznych.
W dokumencie eksperci wyraźnie zaznaczyli, że jednym z celów jaki wyznaczono do 2040 r. jest „zaspokojenie potrzeb cieplnych wszystkich gospodarstw domowych przez ciepło sieciowe oraz przez zero- lub niskoemisyjne źródła ciepła”.
Dużo miejsca w PEP2040 poświęcono rozwojowi kogeneracji, czyli jednoczesnego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła, co stanowi najbardziej efektywny środowiskowo sposób wykorzystania paliw kopalnych. Jedną z zachęt do korzystania z technologii CHP, jest utrzymanie wsparcia dla energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji. Temat ten szeroko podjęliśmy w naszym „Raporcie na temat kogeneracji w ciepłownictwie”, który zaprezentowaliśmy w październiku br.
Autorzy PEP2040 wskazują, że obok rozwoju kogeneracji konieczne jest: (1) zwiększenie wykorzystania OZE w ciepłownictwie systemowym; (2) zwiększenie wykorzystania odpadów w ciepłownictwie systemowym (głównie w CHP); (3) uciepłownienie elektrowni czyli osiągnięcie jak najwyższej efektywności wykorzystania paliwa; (4) modernizacja i rozbudowa systemu dystrybucji ciepła i chłodu; (5) popularyzacja magazynów ciepła; (6) popularyzacja inteligentnych sieci.
Zaprezentowane plany i propozycje wymagają nakładów finansowych. Na te kwestie zwróciliśmy uwagę w Raporcie przygotowanym przez PTEZ we współpracy z ekspertami branżowymi, w rozdziale „Wsparcie finansowe dla kogeneracji”.
Duże znaczenie w osiągnięciu zakładanych celów PEP2040 ma edukacja społeczeństwa w zakresie efektywnych i ekologicznych sposobów wytwarzania energii cieplnej. W dokumencie umieszczono wyraźne wskazanie, że „na terenach, na których istnieją techniczne warunki dostarczenia ciepła z efektywnego energetycznie systemu ciepłowniczego, odbiorcy w pierwszej kolejności powinni korzystać z ciepła sieciowego, o ile nie zastosują bardziej ekologicznego rozwiązania”. Autorzy dokumentu dostrzegają konieczność troski o odbiorców indywidualnych w zakresie cen ciepła. Chodzi o uniknięcie sytuacji, w której przedsiębiorstwa ciepłownicze będą kreowały ceny z pozycji monopolisty. Dlatego tak ważna jest zmiana modelu rynku ciepła i polityki taryfowej oraz poszukiwanie innych bodźców do optymalizacji kosztów zaopatrzenia w ciepło.