W dniach 4-6 czerwca 2019 r. eksperci, przedstawiciele branży energetycznej i ciepłownictwa, samorządowcy, politycy i naukowcy dyskutowali na temat kierunków i wyzwań stojących przed sektorem elektroenergetycznym w naszym kraju. Organizatorem wydarzenia było Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych (PTEZ).
Zeszłoroczny Kongres był pierwszym wydarzeniem tego typu, poświęconym w całości rozwojowi kogeneracji w naszym kraju. W wydarzeniu wzięło udział kilkuset uczestników, reprezentujących administrację rządową, samorządową, świat nauki i biznesu. Do Kazimierza Dolnego przyjechali menadżerowie czołowych polskich przedsiębiorstw energetycznych, naukowcy z kluczowych ośrodków akademickich, aby wspólnie dyskutować na temat wyzwań, przed jakimi obecnie stoi rodzima branża energetyczna i ciepłownicza. Pierwszego dnia Kongresu, 4 czerwca, odbyło się Krajowe Zgromadzenie Członków PTEZ, które dokonało wyboru nowego prezes.
O współczesnych wyzwaniach w energetyce
Drugiego dnia Kongresu, 5 czerwca miały miejsce cztery panele dyskusyjne, z udziałem przedstawicieli branży, samorządowców, administracji rządowej i naukowców. Dyskutowano o najważniejszych zagadnieniach dotyczących rozwoju kogeneracji ciepłownictwa: o roli kogeneracji w polityce energetycznej Polski i UE; roli i udziale kogeneracji w rynku energii elektrycznej i rynku ciepła; wsparciu państwa w rozwój kogeneracji i ciepłownictwa.
Podczas inauguracji cyklu debat głos zabrał Minister Energii Krzysztof Tchórzewski. Zwrócił uwagę na starania rządu na rzecz promocji kogeneracji i tworzenia sprzyjającego ekosystemu prawnego, który ma wspierać przedsiębiorstwa energetyczne w realizacji projektów kogeneracyjnych. Podsumował stan prac nad polityką energetyczną Polski do 2040 r., wskazując na wytwarzanie energii i ciepła w skojarzaniu jako jeden z kluczowych elementów bezpieczeństwa energetycznego naszego kraju.
Tradycją Kongresu Kogeneracji, zapoczątkowaną w Kazimierzu Dolnym, jest wyróżnianie osób i instytucji aktywnie działających na rzecz rozwoju kogeneracji. W ubiegłym roku tytułem „Przyjaciela Kogeneracji” uhonorowany został Minister Energii – Krzysztof Tchórzewski mi. in: za wyjątkowy wkład w działania na rzecz tworzenia ram prawnych i instytucjonalnych, pozwalających skutecznie rozwijać kogenerację w naszym kraju.
W uzasadnieniu zwrócono uwagę, że bez szeregu inicjatyw i projektów podejmowanych przez Ministerstwo Energii nie byłoby ustawy z dnia 14 grudnia 2018 r. o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji. Dokument ten tworzy ramy prawne, pozwalające realizować projekty wspierające rozwój kogeneracji w Polsce. Minister Tchórzewski, koordynując działania w zakresie tworzenia polityki energetycznej Polski, dokładał starań, aby energetyka i ciepłownictwo mogły korzystać ze wsparcia instytucjonalnego, jak również środków zewnętrznych (w tym pochodzących z funduszy Unii Europejskiej) w procesach modernizacji i transformacji. Minister Tchórzewski był od lat zaangażowany na rzecz promocji produkcji energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu. Wielokrotnie na szczeblu lokalnym, regionalnym i międzynarodowym zabiera głos w kwestiach związanych z rozwojem kogeneracji.
Wyróżnienie tytułem „Przyjaciela Kogeneracji” to również podkreślenie zasług na rzecz ochrony środowiska oraz zwiększania efektywności energetycznej. Ministerstwo Energii, pod kierownictwem ministra Tchórzewskiego dostrzegało całokształt uwarunkowań towarzyszących rozwojowi kogeneracji w naszym kraju. Dziś bowiem, bez szerokiego spojrzenia na kontekst społeczny, zdrowotny, ekologiczny i ekonomiczny trudno mówić o skutecznym rozwoju energetyki, w tym ciepłownictwa.
I Kongres Kogeneracji w Kazimierzu Dolnym stał się okazją do zebrania spostrzeżeń i propozycji przedstawicieli branży ciepłowniczej. Uczestnicy i prelegenci docenili dotychczasowe starania i aktywności administracji rządowej. Jednocześnie wyrażono nadzieję na dalsze działania władz państwowych na rzecz wspierania kogeneracji w naszym kraju.
Przestrzeń wymiany wiedzy
Debatą otwierającą I Kongres Kogeneracji był panel pt. „Kogeneracja 2.0”. Moderatorem debaty (jak i całego Kongresu) był Wojciech Jakóbik – redaktor naczelny BiznesAlert.pl, zaś udział w niej wzięli Krzysztof Tchórzewski – Minister Energii, Sławomir Mazurek – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska, Wojciech Dąbrowski – Prezes Zarządu Polskiego Towarzystwa Elektrociepłowni Zawodowych, Prezes Zarządu, PGE Energia Ciepła S.A., Jarosław Głowacki – Prezes Zarządu, PGNiG Termika S.A., Piotr Górnik – Prezes Zarządu, Fortum Power and Heat Polska Sp. z o.o., Anna Kędziora-Szwagrzak – Prezes Zarządu, Veolia Energia Łódź S.A. oraz dr hab. Mariusz Swora – adwokat z Rady Odwoławczej ACER.
Początek debaty poświęcony był wyzwaniom związanym z transformacją sektorów energii, w szczególności pod kątem roli kogeneracji i ciepłownictwa w realizacji celów polityki energetycznej Polski i Unii Europejskiej. Następnie odniesiono się do problematyki finansowania rozwoju oraz mechanizmów wsparcia kogeneracji. Zaproszeni goście skoncentrowali się z jednej strony na nowym systemie wsparcia za z drugiej na nowym podejściu i towarzyszącym mu szansom i wyzwaniom. Na koniec zwrócono uwagę na korzyści społeczne rozwoju kogeneracji: nie tylko w rozumieniu likwidacji niskiej emisji i wysokich standardów wytwarzana ciepła, ale również jako technologii gwarantującej oszczędność paliw pierwotnych.
W debacie pt. „Europejskie znaczy polskie szanse i wyzwania dla energetyki” w roli prelegentów wystąpili: Małgorzata Gajecka – Zastępca Dyrektora Wydziału Gospodarki Komunalnej, Urząd Miasta Łodzi; Przemysław Kołodziejak – Wiceprezes Zarządu, PGE Energia Ciepła S.A., Małgorzata Mika-Bryska – Dyrektor ds. Regulacji i Relacji Publicznych, Veolia Energia Polska, Jacek Szymczak – Prezes Zarządu, Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie i dr hab. inż. Grzegorz Wielgosiński – Wydział Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska, Politechnika Łódzka. W pierwszej kolejności uczestnicy dyskusji odnieśli się do założeń pakietu klimatyczno-energetycznego, zwłaszcza pod kątem wyzwań dla lokalnych producentów energii elektrycznej i ciepła.
Omówione zostały m.in. dyrektywy EPBD, EED i RED II. Następnie zastanawiano się nad kierunkami transformacji ciepła i starano się zarysować koszty dostosowania przedsiębiorstw do nowych wymagań, wynikających z pakietu klimatyczno-energetycznego.
Trzeci panel był zatytułowany „Kogeneracja na rynku energii – stan obecny i nowe wyzwania” Wzięli w nim udział: Norbert Grudzień – Wiceprezes Zarządu ds. Inwestycji i Zarządzania Majątkiem PGE GiEK S.A., Jacek Janas – Prezes Zarządu, Towarzystwo Gospodarcze Polskie Elektrownie, Teresa Laskowska – Dyrektor, Izba Gospodarcza Gazownictwa, Andrzej Midera – Zastępca Dyrektora Departamentu Zarządzania Systemem, Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A., Tomasz Świetlicki – Dyrektor Departamentu Elektroenergetyki i Ciepłownictwa, Ministerstwo Energii oraz Tomasz Wilczak – Członek Zarządu, Wiceprezes Zarządu ds. Technicznych, PGNiG TERMIKA S.A.
Prelegenci omówili sytuację na rynku energii i jego transformację. Stanowiło to wstęp do rozważań na temat roli kogeneracji w krajowym i lokalnym rynku energii elektrycznej i współpracy z systemem elektroenergetycznym. Starano się również odpowiedzieć na pytanie, czy rynek energii elektrycznej zapewni dalszy rozwój kogeneracji.
Debatą zamykającą pierwszą edycję Kongresu Kogeneracji był panel pt. „Ciepłownictwo filarem nowoczesnej energetyki”. W roli uczestników wystąpili: Sławomir Burmann – Wiceprezes Zarządu, Dyrektor Operacyjny, Veolia Energia Łódź S.A., Piotr Górnik – Prezes Zarządu, Fortum Power and Heat Polska Sp. z o.o., Dorota Jeziorowska – Starszy Specjalista w Departamencie Elektroenergetyki i Ciepłownictwa, Ministerstwo Energii i Przemysław Kołodziejak – Wiceprezes Zarządu, PGE Energia Ciepła S.A. Dyskusja została podzielona na trzy części: w pierwszej zastanawiano się nad kwestią nowoczesnego ciepłownictwa opartego na scentralizowanych źródłach produkcji energii elektrycznej i ciepła w kogeneracji. Na zakończenia poproszono prelegentów o próbę nakreślenia przyszłego modelu rynku ciepła.
Przedstawiciele czołowych przedsiębiorstw m.in.: Fortum, PGE Energii Ciepła, Veolii Łódź oraz PGNiG Termika zgodnie podkreślali potrzebę rewizji systemu taryfowania energetyki. W ich przekonaniu jest to rozwiązanie nieprzystające do nowych realiów, w których systemy ciepłownicze muszą być jak najbardziej elastyczne i efektywne. W trakcie Kongresu zwrócono uwagę, że elastyczność taryf jest niejako wymuszana przez zmiany rynkowe, w których systemowi producenci ciepła muszą konkurować z alternatywami.
Uczestnicy Kongresu zwrócili uwagę na konieczność dostosowywaniu ciepłownictwa do wymogów środowiskowych. System taryfowania musi być kompatybilny z innymi formami wsparcia tak, aby nie dochodziło do nadkompensaty. Takim dodatkowym źródłem może być m.in. Fundusz Modernizacyjny, w ramach unijnego systemu handlu emisjami. Bez niego nowe koszty spadną na klienta, który będzie szukał alternatyw, które wraz z rozwojem technologicznym będą coraz bardziej atrakcyjne, jak OZE czy pompy ciepła.
– Cieszy nas tak liczny udział przedstawicieli środowiska energetyków, ciepłowników, ale również samorządowców i przedstawicieli administracji rządowej. To potwierdzenie, że tego rodzaju spotkania są potrzebne, bo ułatwiają wymianę poglądów i mogą w bardzo istotny sposób przełożyć się na zmiany w prawie, wspierające rozwój kogeneracji w Polsce – podkreślił na zakończenie Kongresu Wojciech Dąbrowski, prezes Polskiego Towarzystwa Elektrociepłowni Zawodowych.
